Разлики помеѓу Херделез и Ѓурѓовден

Херделез го славеле и Турците на нашите територии, пишува Тихомир Џорџевич во своите книги: „НАРОДНИ ОБИЧАИ“. Во последно време, толку многу верност се појави меѓу Ромите од муслиманска вероисповед што тие се одрекуваат од својата националност и се посветуваат на верска припадност. Забораваат дека најважната работа на една нација е националната припадност и тоа не се менува од раѓање до крајот на животот, додека религијата може да се менува секој ден.

Постојат примери дека неколку религии се појавуваат во една нација и дека тоа не е ништо, туку дека една нација ја зачувува својата националност со зачувување, пред сè, на народната традиција, која се менува со текот на времето, но го збогатува националниот идентитет.

Албанските народи го слават овој празник под името ШИНDЕРD. Веројатно им е оставено од претходната католичка вера, но тие и денес го слават. Со години, албанскиот народ од муслиманска вероисповед во Прешево ги извршува истите ритуали како и Ромите, оди во изворот наречен „Крковац“ или како што го нарекуваат: „Крони Кец“. На денот на Херделез „Шиндерје“, тие секогаш мачкаат еден вид пита наречена „филија“.
Со зачувување на народната традиција ќе го зачуваме и нашиот национален идентитет. Албанците ја ставаат националноста пред сите карактеристики. Така тие велат: „FEJA E SHIPTARVE ESHT SHIPTARIJA“.

Имено, Хедерлез е старото име на Слава .Се слави уште од времето на пратеникот Х.з. Хизира (Ел Хадер) и Хз. Илјаса -Ииија (Елез). И тоа е од времето на Хз. Муса (Мојсеј) кој живеел околу 13 век п.н.е. Иса (Исус). Врската помеѓу Х.з. Хизар (ал-Хадер) може да се прочита во Куранот, сура ал кахф (66-82).

Имено, Хз. Хизир и Хз. Илјас се состанувал еднаш годишно, на 6 мај, кога започнува пролетта или како што се нарекувал почетокот на летото, затоа што тогаш, според популарните извештаи, биле познати само летото и зимата. Отука, Ромите знаат само за двете сезони, лето (нилај) и зима (јуни), додека преостанатите сезони се позајмени така што јас не ги ѕзнам оригиналите ги .

Оваа традиција на пресметување на годишните времиња сè уште е присутна кај античките Турци, на пример кај старите турски племиња Гагауз кои сега живеат во Молдавија и во други месопотамски земји каде што живеат старите турски племиња. Интересно е што месецот мај во близина на Гагауз се нарекува и месец Хедерлез. И, ако овие племиња го прифатиле христијанството, тие претежно ги користат истите ритуали како муслиманските племиња.

Претходно пишувавме за старите турски племиња и докажавме дека Ромите биле присутни и учествувале заедно во војните.Дека сето тоа се совпаѓа со нашето истражување, докажува оваа слава на Хедерлез, која е вообичаена.

Имено, од имињата Хизир и Иlyас станува Хедерлез (Хадер + Елез) затоа што Хизир на арапски значи Х (а) едер и значи зелено. Го нарекуваа и зелен човек бидејќи каде што седеше и ако беше суво, таму растеше тревата.Ако прочитате малку повеќе за овие пратеници, тогаш сликата ќе ви биде појасна.
Овие двајца гласници се сретнаа на 6 мај и се избричија и се молеа за да бидат една година без болести. Затоа, тие земаат вода и се капат за да влезат во лето чисти и среќни бидејќи тревата и лисјата се зелени.

Под името Хедерлез го слават сите муслимани, додека христијаните го користат и името Св. Ѓорѓи , за кого ќе пишуваме подоцна.

Се верува дека Hz. Хизир помага на Земјата додека Hz. Илјас во Водата затоа што овие двајца пророци добија вечен живот од – водата на животот – што ја испија и нивната молитва беше прифатена.

Не е невообичаено Х.з.Хизир да се појави на лето и да им помага на оние кои се чесни и искрени. Тој секогаш се појавува како сиромашен и стар и ги води луѓето на вистинскиот пат и им ја отвора среќата. Се вели дека пристигнува кога е најтешко и помага. Затоа во Турција, брзата помош го доби името ХИЗИР затоа што итно помага.

Во желбата тој да се појави и да ни помогне со помош на Бога, се свртуваме кон објаснувањето на св. Ѓорѓи.

Св. Ѓорѓи, роден во Турција (Кападокија) и како голем христијанин, не сакаше да ги прогонува христијаните, па беше мачен и на крајот убиен (главата му беше отсечена) на 23 април 303 година, се разбира со додавање на 13 дена за да се сврти Јулијанскиот календар во Грегоријанскиот календар, тогаш овој ден доаѓа на 6-ти мај.

Познато е дека Св. Ѓорѓи 494 прогласен за светец од папата Галесиј и оттогаш се слави и се смета за заштитник на државите и градовите (во Европа), професијата и организацијата (
Ова погоре е краток увид во Св. Ѓорѓи да ја види разликата помеѓу Хедерлез и Ѓурѓовден.
Како што видовме, Хедерлез се слави најмалку 17 века пред St.Ѓорѓи и секоја церемонија за вода, трева, капење, лисја, колење овци, оган, музика, борење, веселба, молитвата е стара традиција и треба да се разликува .

Преземено од архивата на професорот Ибрахим Османи, ромски литерат, и историчар, воедно и дописник на Еуромапрес.

Османи почина во март 2021 година.