Video intervju: Željko Jovanovič baši Euromapres

„O kolektivnikano kapaciteti so ka del inspiracia pire dizutnenge si resarin tari amari Kancelaria si zori baši ko globalnikano progresi e Romengoro“

Ko intervju o Jovanovič direktori tari Kancelaria baši romani inicijativa baši amaro web portali, sine istamalkerde leskere lungone aktivnostia thaj leskoro pendžaribe e globalnikane političko mangipakoro ko pučibe e Romengoro ani Europa. O Jovanovič sar so korkori vakergja ano samo starti ko akava intervju andingja pe , keda ki jek paluni vrama sa sa amateri jurnalisti thaj direktori ko romano plo korkorutno radio ano Valjevo – Srbia, kote so vakerela kaj džanela so i buti sar romano jurnalisti si phareste baši o resursia so sakana si tikne, vi palo adava so o zaruri amare jekhinakoro te oven amen kridebilno pobuteder medie sar soj zaruri vaverenge, numa amenge si panda pobut importatno. Numa na samo ko informiribe thaj iformativno educiribe numa vi ko progresi lengere nacionalno barikeribaskoro.

I politikakiri mangin ani Europa sine thaj panda si baro faktori ko generalno progresi mujal o čorolipe thaj antiromanizam. Ov iranelape ki edukacia thaj o starti baši barakeribe e edukacijakoro panda taro 90 berša, za da bi ko 2003 berš pali ki inicijativa tare Lumiakiri Banka thaj o fondatori taro Pravdo Sasuitinipe Džordž Soros startujnena e proekteja Dekada e Romengiri 2005 – 2015. E thema sinelen interes te legaren i Dekada baši so bi šajsarinena sine peske lejbe than ki Unia, lejbe than ko siguritetna strukture sar soj o NATO, thaj vi agjar istalkeribe taro globalnikane europakoro kapitali. I Dekada šajsarine la lenge te komunicirinen e javere themancar kolea bi ovena sine ko dikhiba baši manušikane hakaja ko etnikane jekhina.

I ekonomikani kriza sar so vakerela o Jovanovič ano 2008 berš, sinela negativnikano ekonomiakoro efekti ki sasti Lumia, a adalea vi ko tikno lumiakoro proekti tari Deakada. O efekti tari ekonomikani kriza čivgja e themen te araken ikalibe baši činajbe e dekadakoro vakerindor so nane love pomaškaribaske e Romen. I dujto kharana sar so potencirinela o Jovanovič si o baripe tari ekstremno dahnali ko disave thema ani Europa.Baši akaja trampa ani europakiri politikani scena, o manzo politikakere partie ani Eurapa trampingje pumari politikakiri ideologia, thaj na mangle te den vas e Romenge ko pomaškaribe, soske agjar bi našavena sa o votia taro pumaro elektorati.

Asavki destruktivno trampa negativno ikergjape upreder i Dekada, praktikane oj sine čindi ko lakere darhie, solea alo pe dži ko lakoro kolaps.

Trujal akava, disave thema gele poadari te pomaškarinen e Romen, prekal stipendie, kote so vi agjar i Fondacia Pravdo Sasuitnipa dela sine pire finansie baši edukacia.

I Nacionalnikani strategia taro EU so si alusardi thaj ka starrtujen akava berš, thaj ka ingarelpe dži ko 2030 berš, ka ovel fokusirimi baši lačaribe e romane dživdipaskoro, thaj vi agjar maribe mujal o antiromanizam.

O Jovanovič trujal akava vakerela so akava si panda jek starti džajbaja poadari odote kote so i Dekada ačili, a baši so ov si ani gnd kaj ka ovel pobare rezulatia tari Dekada. O thema našti te oven presirime te len asavki politikakiri mangin, thaj asavko procesi ka ovel alusardo taro thema kola so silen mangin te pomaškarine e romane jekina.

So legarelape baši o romane deputatia ano EU parlamenti, o Jovanovič vakerela so ola našti, nit nanelen zor te keren trampa e politikakere mangina prekal o vavera deputatengoro ano EU. Anglo sa ola si politikaere manuša taro bi romane partie membroa taro EU thema. Vi agjar na tramipnela adav so si lengere darhie Romane, thaj ola nane kotor tari romani političko subjekti ano EU. O koncepti taro EU na anela političko romano kupiribe baši kišlo romano politikakoro subjekti.

O resarina thaj i vizia tari Kancelaria baši romane inicijative, o Jovanovič dikelalen prekal o generalno baribe taro romano kolektivizmom no na trujal o asociacie kola so gejnena 10,20 jali 30 džene. Leskiri misal si so o kolektiviteti si pobuter taro šel džene uče educirime thja sikavdo kadar so ka kerel sar politikakoro subjekti ko organiziribe pire dizutnen, prekal diferetno forme taro edukativno informtivno karakteri. I resarin sar so vakerela o Jovanovič asavko kolektivno kapaciteti trebula te delpe piko pire džianeske avrijal taro političko subjekti. Asavko kolektiviteti šaj direkno dena zori, te akharen uče themutne oficialno manušen ko diskusiem te den pumare propozicie thaj te oven kritičaria ko ande decizie so negativno ka oven upral koRoma.

O Jovanovič sar egzampl andingja o istoriska manuša sar soj o Martin Luter King thaj o Nelson Mandela pendžarde sar manuša kola so denhje baro mujalipe baši lipardipe thj jekhutne hakoja pire džianenge. Ola si ikavde taro asociacie kola so sine formirimo sar kolektivi. Odova so o Jovanovič mangela prekal piri Kancelaria si formiribe asavke kolektiviteteske so ka den inspiracia pire džianeske.

Trujal o Jovanovič, o šerutno akcenti si formiribe asavke kolektivnikane kapaciteteske, thaj sal asavke čipotaja šaj avelape dži ko baro romano progresi.

O intervju kergjale:

Muhadjer Sulejman

(Mozes Solomon)

Интервју со Жељко Јованович за Еуромапрес

„Колективниот капацитет кој ке го инспирира својот народ е цел и визија на нашата Канцеларија која се стреми кон глобален прогрес на Ромите„

Во интервјуто со Жељко Јованович директор на Канцеларијата за ромски иницијативи, за нашиот веб портал Еуромапрес, беа искористени неговите долгогодишни активности како и неговото познавање на глобалната политичка желба по прашањата за Ромите во Европа.

Јованович, како што самиот кажа на самиот почеток на интервјуто,се потсетил кога тој како млад акктивиста формирал своје радио во Ваљево – Србија, истакнувајки дека новинарската работа на ромските медиуми, на темата за Ромите е многу тешка поради ресурсите кои секогаш се мали, иако нашата заедница има потреба од кредибилитетни медии.

Медиумите се потреба и за другите нации, но на нас и те како се толку важни. Според Јованович медиумите се важни не само како едукативно информативни гласила туку важен фактор за развивање на националната свест кај Ромите.

Политичката волја во Европа била и се уште е главниот фактор како генерален пострек во борбата против сиромаштијата и антироманизмот во Европа. Тој се осврнува на почетоците на активностите за издигнување на образованието на Ромите уште во 90-години, за да во 2003 по иницијатива на Светската банка и фондаторот на Отворено опшество Џорџ Сорос се иницира Декадата на Ромите 2005- 2015 . Државите имале интерес, затоа што преку Декадата на Ромите тие не само што би овозможиле влез во Унијата, туку и пристап на глобалниот европски капитал, и влез во безбедносните структури како што е НАТО. Декадата им овозможува да комуницират со останатите држави, дека се посветени на човековите права за етничките заедници.

Економската криза како што вели Јованович во 2008 година, имала негативен еконосмки ефект на целиот свет, а со тоа и на самиот проект Декада на Ромите. Ефектот на економската криза ги натера државите да најдат изговор за престанок на посветеноста кон помагање на Ромите поради немање на доволно финансиски срества, и втора причина е растот на ехтремната десница во Европа. Поради ваквата смена на политичката сцена во Европа, Јованович потенцира дека и другите политички партии од левиот политички блок во Европа, не се осудувале да помогнат на Ромите поради политички и изборни поени. Ваквата политичка смена во Европа деструктивно влијаеше на Декадата која коренито била пресечена , и со кој дојде до нејзиниот колапс.

И покрај ова, некои земји продолжиле да им помагат на Ромите преку стипендии, во кој исто така и Фондацијата Отворено Опшетсво помагаше преку своите фондови за образование.

Националната стратегија на ЕУ која е усвоена и ке започне ова година и ке трае до 2030 година, ке биде фокусирана на подобрување на животот на Ромите и борбата против антироманизмот. Јованович во врска со ова стратегиа посочува дека тоа е уште еден план за почеток, односно продолжување на Деакадата на Ромите, за кој тој се надева дека ке има поголеми резултати од Декадата. Но и ова останува под знак на прашалник, државите не можат да бидат присилени да преземат таква политичка желба, и таквиот процес кое е усвоен од државите треба да бидат спремни да најдат начини за помош на ова етничка заедница.

Што се однесува до преставниците Роми пратеници во ЕУ парлементот, Јованович смета дека не можат , ниту пак имат сила да го променат курсот на политичката волја на одредени политички партии, преставници на ЕУ членките во ЕУ парламентот. Пред се што тие ромски делегати се само делагати со ромско национално потекло, но тие се политички преставници на не ромски партии. Концептот на ЕУ засега не овозможува политичко ромско регрупирање, врз основа на слабиот политички ромски субјект.

Целите и визијата на Канцеларијата за ромски иницијативи, Јованович ја гледа кон генерално зголемувње на ромскиот колективизам, но не преку здружениа кои бројат 10,20 или 30 лица. Тој смета дека колектив од повеќе стотици високо образовен поткован, и обучен кадар, може да биде не само невладин субјект туку да делува и како политички субјект во организирање на својот народ, преку разни форми на едукативен информативен карактер. Целта како што вели Јованович на еден таков колективен капацитет е давање потпора на својата заедница надвор од политичка подршка како обучени капацитети. Тие јавно можат да повикуват високи државни преставници на дискуси, дебати…, да предлагат идеи и да бидат критичари на неповолни донесени одлуки на штета на својот народ.

Јованович како пример ги спомна историските личности кои се залагаа за слобода и права на својот народ како што се Мартин Лутер Кинг и Нелсон Мандела, кои се производ од организациите од каде тие излегле.

Она за што Јованович се залага преку својата канцеларија за ромски иницијативи е формирањето на такви колективи кои ке го инспирират народот.

Според Јованович главниот акцент е формирањето на таквиот колективен капацитет, за кој тој смета е еднитвен начин за глобален прогрес на Ромите.

Интервјуто го потготви:

Мухаџер Сулејман

( Мозес Соломон)