Te hramonipe, bashi o KUD”Phralipe”-Skopje,rodelape te irana amen palal kho vakti.
Angleder but bersha ,angleder i phuv tinanibe tharo 26.Juli 1963bersh sine konstituirimo
jek thernengoro khedibe jekhe mangibaja te sikavelpe hem te prezentirinelpe o Romano khelibe(Folklor)hem i Romani tradicija,Muzika,Giljajbe hem Romano ujravibe(sheja).
tgaj sine kherdo o khedibe “Kiro Petrushevski”,palo adava o “Jekhipe”kola fuziringjepe hem
bijandilo o “Phralipe”kola sa manusha sine adate kho adava vreme nane pishime dokumentia,andinenape o Hajdari, Kemalji i Natasha, Sakip Memet, Dzevat Memet o Sherifi (so sine ole Berbernica), Orhan Burhan thaj panda javera. principalno tochka khi programa sine ”Romano bijv”- sikajbe o adetija, o gilja thaj o kheliba e Romengoro, soskhe o gadze kozom te dikhen nashti haljona sine kaj adala bukha thane “Genetska”.
-Kho adava vakti sar giljavutne ikljona i Esma Redzepova, Enver Rasimov,thaj phanda javera, save kha achon phendzarde khi Romani Kultura. O phuvtinanibe save sine ole Katastrofalna rumiba kho Skopje, kherela radikalno iranibe kho dzivdipe thari diz Skopje, hem agjare hem kho dzivdipe e Romengoro kova sine kho majbutmahale.
-Palo renoviribe e Skopjeskoro khergjepe majbut neve thandzivdipa sar o Butel, Lisiche, Drachevo, Železara hem but javera mashkar olende i diz Skopje angja decisia, te kherelpe o thandzivdipe ”SHUTO ORIZARI”. Khi te dzivdini o thandzivdipe-akana Komuna ”Shuto Orizari”, ovela sine te kherenpe sa o Politichka hem e Kulturakere thaj Sporteskere klubija hem khedipa. Naredinelape e Abdi Faikoske te reaktivirini o KUD ”Phralipe” o Sportsko Khedibe ”Napredok-Anglunipe”. Bashi sa te lel te funkcionirinel, kherdo thano o “Kher e Kulturakoro-Dom na Kulturata”,Fudbalski Stadioni,hem o hangari kova funkcionirinela sine sar M:Z.”Shuto Orizari” – Shutka. O gadze akarena sine ola “Vesela dolina”. 1964 konstituiringjepe akala Romane khediba.
-O KUD”PHRALIPE” ple prvo Anglebeshutneja o rajo Abdi Faik, sekretari o Asani, oblagajniko o Ali Adem, jekto instruktori-koreografi o Veapi.
Agjaar ljelja te dzivdinel o thandzivdipaskhe, akana i Komuna “Shuto Orizari”, sar Kulturaja agjaar Sociopolitikane dzivdipaja. I Politika kha muka ola khi strana, javer drom shaj kha hramona bashi olakhe hem olakoro dzivdipe. Akava nevo Romano than dzivdipaskhe sar
centrifuga cidela sine e Romen sar tharo Romanemahale, sar tharo okola o neve thana dzivdipaskhe so kherdile palo o phuvtinanibe. O Roma kherena sine plo baro than,jekto
M.Z, jekto moderno dzivdipe ako bizo Urbanistichko plani, bizo atmosverska, hem fekalna kanalizacia, elektrika tikne naponeja, hari panjeja,kho Amerikanska hangaria khergjape i Bazichno Siklovni ”26 Juli” khi te da amen godi, kaj Sa pochmingja adatar hem sebepi adaleskhe. Adaleskhe sa o Romano dzivdipe kho Skopje ulavelape anglo hem palo 26Juli.
Ramče Mustafa – Jurnalisti EUROMAPRESS
Džala poadarig:
КУЛТУРНО УМЕТНИЧКОТО ДРУШТВО НА РОМИТЕ ОД СКОПЈЕ-СРМ
За да се напише конститурањето улогата и значењето на ромската култура, потребно е да се напише за КУД „Пралипе“ – „Братство“ – од Скопје, СРМакедонија.
За да напишеме, треба да се вратиме во времето.
Пред неколку години пред Катастрофалниот земјотрес на 26 јули 1963 година. Во тоа време, со непознат датум, беше формирана Локална организација на Ромите со примарна цел и желба да сегашен и сегашен ромски фолклор, традиција. ,, музика, пеење, свирење и ромски костум, Формирано е здружението „Киро Петрушевски“, кое активисти немаат напишани документи, но ги спомнуваат Хајдар, Кемаj, Сакип Мемет, Џеват Мемет, Шериф (сопственик на берберница во ромското маало), Орхан Бурхан и фолклористите Наташа и други.
– Главната поента во нивната програма беше „свадбата на Ромите“ – потсетувајќи се на етнолошките карактеристики на Ромите, колку што можат да видат НЕРОМИ не може да разберат дека станува збор за „Наследени генетски карактеристики“.
– Во тоа време се појавија покојната Есма Реџепова, Енвер Расимов, кларинетистот Сељадин и многу други, кои ќе остават забележителни траги во ромската култура.
Во тоа време се организираше здружението „Единство“ – „Јехипе“ и овие две здруженија се споија и продолжија со активност на сцените во Скопје, Македонија и пошироко,
презентирање на ромската култура.
– Катастрофалниот земјотрес во Скопје на 26 јули 1963 година. предизвикаа радикални промени во животот на Ромите кои живееја во повеќе населби.
– Светската солидарност исто така учествуваше во реконструкцијата на уништеното Скопје и се појавија многу нови станбени населби: Бутел, Пржино, Драчево, Маџари, lezелезара,., Меѓу нив и населбата „Шуто Оризари“ како населба за Ромите чии куки бе срушени од земјотресот
-Денес прерасна во Општина „Шуто Оризари“.
Новата ромска населба беше примарно изградена од американските хангари, тогаш првите планирани и убави куќи од двете страни на главната улица.Оваа нова ромска населба ги привлече сите Роми од старите ромски населби како магнет, како и Ромите кои добија станови во другите урбани нови населби. Во првите години населбата покажа интензивен раст на квантитет и квалитет. Ромите го изградија своето големо место на живеење во нови услови кои беа многу различни од старите. Со првото кино и Првото основно училиште за Децата Роми „26 јули“ беше обезбедено трајно обележување на датумот од катастрофалниот земјотрес.
Изграден беше и првиот Ромски Кучтурен Дом , се формира првата локална заедница, што значи нов начин на живот, иако без План за урбанизам, без атмосферска и фекална канализација, со низок напон на електрична енергија и без доволно вода, најголемата ромска населба е формирана.Представува единствена заедница на Ромите во светот.Во таквиот експанзионистички раст на населбата, политичката, културната, спортската активност во неа требаше да се реорганизира и да функционира.
-Од Политичките фактори на град Скопје, на Абди Фаик му беше наредено да се смести во новата населба за повторно активирање на политичките, културните и спортските организации, вклучително и КУД „Фралипе“ во Домот на културата, Спортско друштво „Напредок“ – Фудбалот беше Не, Ромите од градот, изненадени од големината и убавината на новите згради во населбата, го прогласија за „ВЕСЕЛА Долина“. – КУД „Фралипе“ – конституиран во 1964 година. со својот претседател. Абди Фаик, Асан-секретар, Али Адем-благајник и Веап како прв инструктор и кореограф.Така започна населбата Роми и сега единствена општина „Шуто Оризари“ како општествено политичко, културно и спортско опкружување .
КУД „Фралипе“ во периодот од 1964 година до година од 199 година ,,,, беше извор на персонал што ја претставуваше ромската култура во Скопје, СРМ.СФРЈ и Европа.
Рамче Мустафа – Новинар ЕУРОМАПРЕС
Продолжува:
Discover more from EU Romapress
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
